Chanzlia chantunala, servetsch da translaziuns dal chantun Grischun

Il servetsch da translaziuns dal chantun Grischun, ina partiziun da la chanzlia chantunala, ademplescha ina rolla impurtanta en l'intermediaziun tranter las trais linguas chantunalas. El è dotà cun totalmain 600 pertschients da plazzas (4 plazzas a temp cumplain, 4 plazzas a temp parzial) per la lavur da translaziun sco tala e cun ina plazza da 50 pertschient terminologia per il rumantsch. L'onn 2018 èn vegnidas liquidadas 2977 incumbensas (1260 en rumantsch, 1717 en talian). Ellas avevan tranter ina mesa pagina fin a bundant 490 paginas (Plan d'instrucziun 21 GR). Tut en tut èn vegnids translatads 2 milliuns pleds (2 206 470 / 1 001 044 en rumantsch, 1 205 426 en talian), pia bundant 300 000 pleds per plazza a temp cumplain. Ina sfida speziala è il fatg ch'il team da translaziun sto elavurar texts da qualitads e da cumplexitads fitg differentas. La paletta tanscha d'in simpel invit ad in'orientaziun da las medias sur texts giuridics fin a texts tematics sco p.ex. il Plan d'instrucziun 21 Grischun.

Translatà vegni oravant tut dal tudestg en talian ed en rumantsch grischun, ch'è dapi l'onn 1997 il rumantsch uffizial dal chantun Grischun (sco er da la confederaziun). Per il rumantsch vegniva lavurà avant cun ils idioms vallader e sursilvan. En l'autra direcziun, pia dal talian e dal rumantsch en il tudestg, vegni translatà pli savens per il talian e darar per il rumantsch. Sin giavisch spezial da la regenza vegnan mintgatant translatads singuls texts (p.ex. per in pled d'engraziament a chaschun d'ina festa) en ils idioms puter (Engiadin'ota), vallader (Engiadina bassa) e sursilvan (Surselva).

La basa legala per il servetsch da translaziuns èn la lescha da linguas (DG 492.100) e l'ordinaziun da linguas (DG 492.110) dal chantun Grischun. En quellas èn reglads tranter auter ils suandants puncts:

• Mintga abitanta e mintga abitant dal Grischun ha il dretg, da drizzar sia correspundenza a l'administraziun chantunala en sia lingua materna, premess che quella saja ina lingua chantunala. Las singulas partiziuns da l'administraziun pon laschar translatar dal servetsch da translaziuns lur brevs en la lingua respectiva, sch'ellas n'han betg sezzas il persunal che sa rumantsch grischun e talian. Translatà vegni tenor la basa legala en rumantsch grischun, en talian ed eventualmain en tudestg.
• Il medem vala confurm al senn er en il contact cun las autoritads communalas.
• Quasi tut las communicaziuns a las medias e las orientaziuns da las medias vegnan derasadas en las trais linguas chantunalas.
• Translatads vegnan er ils documents da basa da consultaziuns dal tudestg en rumantsch grischun ed en talian.
• In sectur impurtant en il mintgadi da translaziun è la preparaziun dals documents da votaziun che ston vegnir concedids en tudestg, en talian e dapi il fanadur 2001 en rumantsch grischun. Avant la midada respectiva da la lescha vegnivan ils documents rumantschs translatads en vallader ed en sursilvan. 
• Il servetsch da translaziuns è obligà d'actualisar la versiun rumantscha e taliana dal cudesch da dretg grischun. 
• Translatads vegnan ils rapports dals differents uffizis, sco per exempel las communicaziuns davart l'immissiun da substanzas nuschaivlas.
• Translatadas vegnan er tut las intervenziuns parlamentaras.
• Ils conclus da la regenza vegnan translatads sco suonda: sch'els pertutgan ina vischnanca rumantscha en rumantsch, sch'els pertutgan ina vischnanca taliana en talian.
• E la finala vegnan er las publicaziuns per il fegl uffizial dal chantun Grischun translatadas en las linguas chantunalas.
• Per incumbensa da la confederaziun translatescha il servetsch da translaziuns er il material federal da votar ed ulteriurs texts en rumantsch grischun (p.ex. per la pagina d'internet ch.ch, la publicaziun "La Confederaziun en furma concisa", ils messadis curts (pop-ups) da swisstopo, ina selecziun da leschas che vegnan er actualisadas periodicamain). Questa lavur importa var 30 % da la lavur da translaziun da la partiziun rumantscha.

In'ulteriura incumbensa impurtanta dal servetsch da translaziuns è l'actualisaziun e l'amplificaziun da las bancas da datas da terminologia ch'èn dotadas bain en il fratemp. Per il rumantsch sa tracti en quest connex da crear e d'unifitgar noziuns spezialas cumplexas (per questa lavur è vegnida stgaffida l'onn 2012 spezialmain la plazza da terminologia da 50 % en il rom da la lescha federala da linguas [CS 441.1] ch'è entrada en vigur il 1. da schaner 2010) e per il talian d'armonisar la terminologia grischuna cun tala dal Tessin e da la confederaziun (termdat.ch). Il servetsch da translaziuns lavura en quest connex ensemen cun ils teams da translaziun da la confederaziun e dals auters chantuns plurilings che stattan da lur vart en contact cun posts da translaziun europeics.

Dapi l'onn 2011 vegnan tut ils texts da lescha, che vegnan redigids da nov u revedids, suttamess al servetsch da translaziuns per ina controlla da qualitad linguistica dal tudestg, avant ch'els vegnan dads liber per la translaziun.

Per pudair dumagnar l'entira lavur da translaziun lavura il servetsch da translaziun dapi l'onn 2002 cun il program da translaziun SDL Trados. Quest tool prepara ils texts e fa – sin basa da translaziuns da pli baud – propostas che pon vegnir surpigliadas. En in program supplementar (Multiterm) vegn il medem mument emplenida ina banca da datas cun noziuns spezialas.

Il servetsch da translaziuns porscha er plazzas da praticum, nua che futuras translaturas e futurs translaturs pon emprender ad enconuscher la lavur da translaziun.